Nationaal Ruimtelijk Verkiezingsdebat: het mag weer groots en meeslepend

2 oktober 2025

Het 6de Nationaal Ruimtelijke Verkiezingsdebat vond 29 september plaats in Forum Groningen. In een volle zaal debatteerden politici van de VVD, SP, CDA, PvDD, GL-PVDA en D66 over de ruimtelijke toekomst van Nederland. De zaal was gevuld met docenten, onderzoekers en met name studenten planologie. De nieuwe generatie vakgenoten, die nog heel wat te doen staat zo was de conclusie.

De aanwezige politieke partijen willen een sterke, coördinerende nationale overheid, die weer regie pakt in het ruimtelijk domein. Een beweging die overigens ook terug is te zien in de onlangs gepubliceerde ontwerp Nota Ruimte. Enkele oneliners die de revue passeerden: ‘het is tijd om echt keuzes te maken in de ruimte’, ‘we moeten weer groot durven denken’ en ‘het kan wel’.

Een Rijksoverheid die de regie terugpakt na jarenlange decentralisatie van ruimtelijk beleid. En dat terugpakken mag met grootste en meeslepende plannen, op nationaal schaalniveau. Zo werd genoemd: het sluiten van 3 vliegvelden voor woningbouw, het haast maken met de Lelylijn gekoppeld aan verstedelijking, het bouwen van maar liefst 10 nieuwe steden en het wederopbouwen van de volkshuisvesting.

Maar wat gaat ons dit brengen? Een meer sturende Rijksoverheid, gecombineerd met de revival van meeslepende plannen gearticuleerd op nationaal niveau? Beleidsmatig zal er misschien meer helderheid komen vanuit het Rijk welke functies waar moeten landen: ruimte voor defensie, energie, intensieve landbouw, distributie. Maar de projectmanager gebiedsontwikkeling die met zijn of haar poten in de klei staat zal blijven aanlopen tegen het afhandelen van talrijke bezwaarschriften, het juridisch-planologisch haalbaar krijgen van de plannen, het inpassen van parkeernormen en ander gemeentelijk beleid, en het onderhandelen met ontwikkelaars met overgewaardeerde ontwikkelposities.

Het is welkom dat de Rijksoverheid weer regie terugpakt na jarenlange decentralisatie. En het is ook waardevol dat politici, studenten en praktijkprofessionals elkaar spreken tijdens dit soort bijeenkomsten. Echter, er zit tussen ‘wat waar’ in de ruimte moet komen en het ‘hoe’ nog een groot gat. Wellicht een mooi onderwerp om met de nieuwe generatie ruimtelijke ontwikkelaars te bespreken.